İklim değişikliğinin hızla arttığı, suların ve havanın kirlendiği, ormanların yok edildiği bir dünyada refah içinde yaşamak mümkün mü? Elbette hayır! Hem bizim ihtiyaçlarımızın hem gelecek nesillerin ihtiyaçlarının karşılanması ve dünyada sağlıklı bir yaşamın devam edebilmesi bugün doğaya nasıl davrandığımıza bağlı. Kaynaklarımızı ne kadar hızlı tüketirsek ve çevremize ne denli kötü davranırsak o kadar kalitesiz bir yaşama hızla yaklaşacağız. İşte tam da bu noktada çevresel sürdürülebilirlik devreye giriyor. Bireysel ve toplumsal olarak çevresel sürdürülebilirliği hayatımıza entegre edip çok daha sağlıklı bir dünyaya kavuşmamız mümkün. Gelin, çevresel sürdürülebilirlikle ilgili tüm detaylara birlikte göz atalım.

Çevresel Sürdürülebilirlik Nedir?

ABD Çevre Koruma Ajansı, çevresel sürdürülebilirliği “Bugünün ihtiyaçlarını, gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılama yeteneğinden ödün vermeden karşılamaktır.” biçiminde tanımlar. Yani çevresel sürdürülebilirlik hem şimdiki hem gelecekteki nesillerin refahını sağlamak için doğal kaynakları ve ekosistemleri koruma sorumluluğudur.

Dünyanın sağlayabileceğinden fazla kaynağı tüketmek, ormanların absorbe edebileceğinden daha çok karbon emisyonu ortaya çıkarmak, enerji verimliliğine dikkat etmemek, su ve gıda israfında bulunmak gibi birçok davranışımız çevresel sürdürülebilirliği olumsuz yönde etkiler.

Çevresel sürdürülebilirliğin inşası için çok yönlü ve bütünsel bir yaklaşım gerekir. Bu yaklaşımı sağlayabilmek için sürdürülebilirliğin tüm unsurlarını (çevre, ekonomi, sosyal) birlikte değerlendirmek önemlidir.

1. Çevre

Çevresel sürdürülebilirlik kavramının temelinde ekolojik dengenin korunması vardır. Okyanuslardan ormanlara kadar tüm ekosistemlerin sağlıklı olması biyolojik çeşitliliğin korunmasını, hava kalitesinin artmasını sağlar. Sudaki yaşamı korur. Dolayısıyla çevresel sürdürülebilirlik çevrenin korunması için gereken tüm sorumlu eylemleri kapsar.

2. Ekonomi

Sürdürülebilir girişim ve hareketlerin kalıcı olabilmesi için ekonomik bakımdan da uygulanabilir olması gerekir. Bu yaklaşım sürdürülebilirliği kârlılığın arkasında konumlandırmaz. Aksine işletmelerin ve üreticilerin ekolojik sistemlere zarar vermeden gelişebileceği denge noktasının bulunmasını amaçlar. Sürdürülebilir ekonomi uzun vadeli kazanımlara odaklanır, enerji üretimi için güneş paneli kullanmak gibi israfı azaltan ve verimliliği yükselten uygulamaları önceler. Sürdürülebilirliğin iki ayrı unsuru olan çevre ve ekonomi aynı zamanda birbirini tamamlayan, besleyen yönlere de sahiptir.

3. Sosyal Eşitlik

Çevre ve ekonomiden sonra sürdürülebilirliğin bir unsuru sosyal eşitliktir. Sosyal eşitliğe göre toplumun tüm bireyleri kaynak ve fırsatlara eşit erişim hakkına sahip olmalıdır. Olası çevresel bozulmalardan bir grup diğerine göre daha fazla etkilenmemelidir. Bu bakımdan çevresel sürdürülebilirlik sosyal eşitlikle birlikte kapsayıcı ve adil bir yaklaşımı işaret eder. Herkesin refahını teşvik eder ve ayrımcılığı reddeder. Çevre sağlığının bireylerin yaşam kalitesiyle yakından bağlantılı olduğuna dikkat çeker.

Çevresel Sürdürülebilirliğe Ulaşmanın Faydaları

Çevresel sürdürülebilirliğe ulaşmanın bize sağlayabileceği faydaları şöyle sıralayabiliriz.

Gelecek Nesiller İçin Kaynakları Korur

Çevresel sürdürülebilirliğin tesisi doğal kaynakların korunmasını sağlar. Enerji verimliliği için fosil yakıtlar yerine sürdürülebilir yöntemleri tercih etmek, geri dönüşüm sistemini etkili kullanmak, sıfır atık politikaları oluşturmak gibi adımlar sayesinde gelecek nesiller hayatta kalmak ve ilerleme göstermek için ihtiyaç duyacakları zengin bir dünya devralabilirler.

Ekolojik Denge Sağlar

Küresel olarak sürdürülebilir bir yaşam tarzı benimsendiğinde habitatları korunabilir, çevresel kirlilik minimuma indirilebilir. Bu sayede nesli tükenme tehdidi altında olan biyolojik türlerin devamlılığı sağlanabilir.

İnsanların Daha Sağlıklı Olmasına Katkıda Bulunur

Doğal gaz ve petrol gibi enerji kaynakları tercih etmeyen, zararlı atıkları doğaya bırakmayan, daha az karbon ayak izi için mücadele eden yani sürdürülebilir uygulamaları benimseyen topluluklarda insanlar daha temiz bir havayı teneffüs eder, temiz suya erişebilir. Bu da bireylerin hastalıklara yakalanma riskini düşürerek daha sağlıklı olmasına ve daha kaliteli bir yaşam sürmesine yardımcı olabilir.

Çatışmaları Azaltır

Doğal kaynaklar sürdürülebilir şekilde yönetildiğinde kaynaklar üzerindeki çatışmalar ve rekabetler azalabilir. Bu da toplumun birbiriyle daha uyumlu hâle gelmesini sağlayabilir.

Çevresel Sürdürülebilirliği Desteklemek İçin Bireysel Olarak Neler Yapabilirsiniz?

Dünya Sağlık Örgütü iklim değişikliğinin 2030 ila 2050 yıllarında 250 bin ek ölüme neden olabileceğini öngörüyor. Çevresel sürdürülebilirliğe gereken önemin verilmemesiyle gelecek nesillerin yaşamını riske atarken aslında yakın gelecekte de yaşamın çok daha zor olabileceğini unutmamak gerekiyor. Bunun önüne geçmek ve daha iyi bir dünyada yaşayabilmek için hayatınıza entegre edebileceğiniz bazı sürdürülebilirlik uygulamalarından kısaca bahsedelim.

Bilinçli Şekilde Alışveriş Yapın

Satın aldığınız her bir ürünün çevresel ayak izi bulunur. Üretim için kullanılan malzemelerin tedariğinden üretimde ihtiyaç duyulan enerjiye, ambalajlardan lojistik hizmetlere kadar aldığınız tüm ürün ve hizmetlerin dünyaya bir etkisi vardır.

Ürünü kullandıktan sonra gübreye dönüştürseniz ya da ileri dönüşüm yapsanız dâhi dünya üzerindeki ayak izi var olmaya devam eder. Dolayısıyla bir eşya satın almadan önce ona ihtiyacınız olup olmadığını iki kere düşünmenizde fayda var.

Bunun yanı sıra alışverişlerinizde şu noktalara da dikkat edebilirsiniz:

• Yeni bir ürün almadan önce ikinci el satış ya da takas yapan sitelere göz atabilirsiniz.
• Çevre dostu ambalajlama yapan veya geri dönüştürülmüş malzemelerle üretim sağlayan, yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanan, çalışanlarına adil ücretler ödeyen sürdürülebilir markaları tercih edebilirsiniz.
• Alışverişlerinizi olabildiğince yerel mağazalardan yaparak nakliye kaynaklı karbon emisyonlarını azaltabilirsiniz.
• Doğal malzemelerden üretilen, kaliteli ve uzun ömürlü eşyalara yatırım yaparak sık sık eşya değiştirme ihtiyacından kurtulabilirsiniz.

Plastik Kullanımınızı Gözden Geçirin

UNESCO’nun verilerine göre plastik atıklar yılda 1 milyonun üzerinde deniz kuşunun ve 100 bin deniz memelisinin ölümüne neden oluyor. Bununla birlikte bilinçsiz plastik kullanımı doğal ekosistemlerin bozulmasına ve küresel ısınmanın artmasına yol açıyor. Dolayısıyla çevresel sürdürülebilirlik için plastik kullanımının azaltılması son derece kritik bir öneme sahip.

Bu noktada hayata geçirebileceğiniz bazı uygulamalar şöyle:

• Alışverişlerinizde plastik poşetler yerine tekrar kullanılabilir kumaş ya da file torbalar tercih edebilirsiniz.
• Plastik su şişesi, pipet, bardak gibi tek kullanımlık ürünler yerine temizleyerek defalarca kullanabileceğiniz eşyaya yönelebilirsiniz.
• Gıda alışverişinizde tek tek satılan ürünleri tercih etmek yerine toplu alım yaparak ambalajlamada kullanılan plastik oranını düşürebilirsiniz.
• Plastik eşyalarınızın daha sağlıklı muadillerini bulabilirsiniz. Örneğin saklama kaplarında cam ürünleri tercih edebilirsiniz.
• Plastik çöp poşeti kullanımınızı azaltmak için kompost yapmayı düşünebilirsiniz.

Gıda İsrafının Önüne Geçin

UNEP Food Waste Index Report 2021’e göre her yıl 1 milyar tondan fazla gıda israf ediliyor. Yeterli önlem alınmadığı takdirde israf miktarının giderek büyümesi bekleniyor. İsraf çevresel sürdürülebilirliğe zarar verdiği gibi ekonomiyi de olumsuz yönde etkiliyor.

Bu noktada bireysel olarak alabileceğiniz bazı önlemler şöyle:

• Alışverişe çıkmadan önce evinizdeki malzemeleri gözden geçirip ihtiyacınız olan gıda ürünlerini listeleyebilirsiniz.
• Yemeklerinizi haftalık olarak planlayabilirsiniz. Böylece alışveriş yaparken nelere ihtiyacınız olduğunu bilirsiniz.
• Tüketim tarihi yaklaşan yiyeceklerinizi hemen kullanamayacaksanız dondurabilirsiniz.
• Artan yemeklerinizi yanınızda taşıyarak öğlen aralarında tüketebilirsiniz.
• Alışveriş yaparken alışverişinizin bir kısmını kimsenin almayacağını düşündüğünüz şekli bozuk ama sağlıklı meyve ve sebzelere ayırabilirsiniz.

Bahsettiğimiz uygulamalar dışında çevresel sürdürülebilirliğe katkıda bulunmak için su tüketimini azaltmaya, yenilenebilir enerji kaynaklarını tercih etmeye, daha az araç kullanmaya özen gösterebilirsiniz. En önemlisi edindiğiniz farkındalığı çevrenizle paylaşarak onları da çevresel sürdürülebilirliğe katkı sağlayacak bir yaşam benimsemeye teşvik edebilirsiniz.

İşletmeler Çevresel Sürdürülebilirliğe Nasıl Katkıda Bulunabilir?

Çevresel sürdürülebilirliği sağlamada bireysel çabalar son derece değerli olsa da işletmelerin ve üreticilerin de sürdürülebilir iş modelleri benimsemesi kritik öneme sahip. Bir işletme sahibinin işletmesini sürdürülebilir hâle getirmesinin işletmeye sağlayabileceği bazı yararlardan kısaca bahsedelim:

• İşletmeniz çevresel sürdürülebilirliğe önem veren iş ortakları ve personel tarafından daha fazla ilgi görür.
• Sürdürülebilirliğe önem veren müşterileri çekebilir ve çevre dostu olmayan rakiplerinizin önüne geçebilirsiniz.
• Yerel kaynakları ve yenilenebilir enerjileri kullanarak maliyetlerinizi düşürebilirsiniz.

İşletmenizi sürdürülebilir hâle getirmek için bahsedeceğimiz uygulamaları hayata geçirebilirsiniz:

• Öncelikle işletmenizin değerlerini ve sürdürülebilirlik hedeflerini tüm ekip üyelerinizle birlikte tartışarak işe başlayabilirsiniz.
• Sürdürülebilirlik konusunda ekibinizi eğitebilirsiniz.
• Üretim için yenilenemeyen doğal enerji kaynaklarına (fosil yakıt ve benzeri) olan bağımlılığınızı azaltma yoluna gidebilirsiniz. Örneğin güneş enerjili sıcak su sistemlerini, yağmur suyu depolarını kullanabilirsiniz.
• Ofislerinizde geri dönüştürülmüş malzemeler kullanmaya özen gösterebilirsiniz.
• Üretim atıklarınızı mümkün olan en yüksek düzeyde geri dönüştürmeye gayret edebilirsiniz.
• Ambalajlarınızı geri dönüştürülebilir materyallerden seçebilir, mümkünse plastik kullanımını azaltabilirsiniz.
• Malzeme tedariğinizi gözden geçirerek iş ortaklarınızın çevresel sürdürülebilirlik konusunda hassasiyetini öğrenebilir, çalışma politikalarınızı güncelleyebilirsiniz.

Siz de işletmenizi daha sürdürülebilir hâle getirmek istiyor ancak buna nereden başlayacağınızı bilmiyorsanız QuickCarbon yazılımımızı tercih edebilirsiniz. Kullanıcı dostu yazılım sayesinde işletmenizin kurumsal ayak izi ISO 14064-1:2018 Standardı ve GHG Protokolü kapsamında hesaplanır, raporlar size iletilir. Siz de sunulan tüm veri ve grafiklerle işletmenizin oluşturduğu karbon emisyonunu azaltmak için yeni stratejiler belirleyebilirsiniz.