Karbon Kredisi Nedir? 

Karbon dengelemeleri olarak da bilinen karbon kredileri, doğrulanabilir karbon emisyonu azaltımlarına denir. Toplulukların güçlenmesine destek olmak, ormanların daha iyi hâle gelmesini sağlamak, ekosistemi korumak ve fosil yakıtlara olan bağlılığı azaltmak gibi olumlu özellikleri olan karbon kredisi, sera gazı emisyonlarını önlemeye, azaltmaya ve uzun vadede tamamen yok etmeye yardımcı olabilir. Peki, karbon kredisi nedir? Gelin, karbon kredisinin önemine ve nasıl çalıştığına birlikte bakalım.  

Bir Teşvik Yöntemi Olarak Karbon Kredisi 

Karbon kredisi, bu krediye sahip olanlara belli miktarlarda karbondioksitin veya diğer sera gazlarının (GHG) yayılmasına izin verilmesine denir. Atmosferdeki sera gazlarının emisyonunu azaltmaya veya tamamen yok etmeye yardımcı olan finansal araçların arasında yer alan karbon kredisi, bir metrik ton CO2’yi temsil eder. Karbon kredisi, orman alanlarının çoğaltılması gibi atmosferdeki karbonu tutan veya yenilenebilir enerji projeleri gibi karbon emisyonlarının azaltılmasına yönelik projeler sayesinde üretilebilir.  

Karbon kredisi karbon emisyonları için bir tür izin niteliği taşır. 1990’lı yıllardaki sülfür kirliliğini azaltmak için kullanılan, sınır ve ticaret modeline dayanan karbon kredisi, şirketleri karbon emisyonlarını azaltmak için maddi olarak teşvik eder. Şirketlerin hükümetlerden karbon izni alması, bir ton CO2 emisyonu üretme izni aldığı anlamına gelir. Eğer bir şirket fazla krediye sahipse bu krediyi başka şirketlere satabilir. 

Karbon kredisi daha kısa bir tanımla “sera gazı emisyonlarını azaltacak bir mekanizma” olarak açıklanabilir. Bu aynı zamanda sera gazı emisyonlarının azaltılması için parasal bir teşviktir ve kuruluşlar bu teşvikleri kendileri için bir gelir fırsatına dönüştürebilir. 

Karbon Kredisinin Türleri Nelerdir? 

Karbon kredisinin türleri çevreye sağlamış oldukları faydalara göre ikiye ayrılır. Bu karbon kredisi türleri şunlardır:  

Gönüllü Karbon Ofset Kredileri 

Hükümetlerin veya kuruluşların karbon emisyonlarını önlemek amacıyla gönüllü olarak dâhil oldukları projelerden elde ettikleri kredilerdir. Gönüllü Karbon Piyasası’nda işlem gören bu krediler, karbon ayak izinin çevreye verdiği zararı karşılamak adına hükümetler ve kuruluşlar tarafından yasal bir gereklilik olmaksızın satın alınabilir. Genellikle ormanları koruma, yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş ve toplumu geliştirme girişimlerini içeren projeler gönüllü kredi üreten projelerdir.  

Uyumlaştırılmış Karbon Kredileri 

Belirli yasal düzenlemelere ya da uluslararası anlaşmalara uyum sağlamak amacıyla satın alınan bu krediler, yasal emisyon sınırlarına uyabilmek için şirketler tarafından takas edilebilir. Kyoto Protokolü ve Avrupa Birliği Emisyon Ticareti Sistemi (EU ETS) bu kredilerin kullanılabileceği programlara örnek gösterilebilir.  

Karbon Kredisi Nereden ve Nasıl Alınır? 

Karbon kredisi sağlayıcıları, karbon kredisi borsaları veya çevre danışmanlık firmaları gibi farklı kaynaklardan satın alınabilir. Fakat karbon kredisi almak için yaygın olarak Gönüllü Karbon Piyasası ve uyumluluk piyasaları tercih edilir. 

Gönüllü Karbon Piyasası, iklim değişikliğini önlemek amacıyla karbon nötrlüğüne yönelik çarpıcı hedefler koyan şirketleri destekleyerek hedeflerine ulaşmalarını sağlamayı amaçlar. İşletmeler ve hükümetler karbon kredisi alabilir veya satabilir. Eğer herhangi bir kuruluş karbon emisyonlarının azalmasını sağlayacak bir projeye dâhil oluyorsa karbon kredisi satabilir ve bu kredileri herkes satın alabilir. Gönüllü karbon piyasaları, uyumluluk piyasalarının dışında işlem görür. 2022 yılı itibarıyla gönüllü karbon piyasasının yaklaşık değeri 2 milyar dolardır. 

Uyumlu Karbon Piyasası ise karbon kredilerini düzenleyen sınır ve ticaret sistemlerinin bir parçası olarak bilinir. Hükümetlerin endüstriler için belirlemiş olduğu sera gazı emisyon sınırlarıyla üretilebilecek toplam sera gazı miktarı belirlenir. Endüstriler sera gazı salınımını bu sınırın altına düşürebilirse karbon kredisi kazanır. Eğer şirketin fazla karbon kredisi varsa bu kredileri diğer şirketlere satabilir ya da teşvik amaçlı kullanabilir. 

Karbon kredisi almak için yapılması gerekenler şöyle sıralanabilir: 

• Mevcut karbon ayak izi hesaplanarak ihtiyaç duyulan karbon kredisi miktarı belirlenir.  
• Karbon kredisi yeniden ağaçlandırma, enerji verimliliğini artırma ve biyoenerji gibi alanlardaki sertifikalı projeler için verilir. Bu nedenle karbon kredisi alabilmek için sertifikalı bir proje tercih edilmesi gerekir.  
• Karbon kredisi alabilmek için karbon emisyonlarını azaltan projelere yatırım yapılabilir ya da doğrudan karbon piyasaları tercih edilebilir. 
• Karbon kredisi almak isteyen projelerin bağımsız kurum ve kuruluşlar tarafından doğrulanması ve kredi almak için gerekli olan koşulları yerine getirmiş olması gerekir.  
• Karbon kredileri özel karbon piyasalarından ya da sertifikalı projelerin sahibinden alınabilir. Buna dikkat etmek önemlidir. Bankaların da sürdürülebilir finansman aracılığıyla karbon kredisi sunan programları olabilir ve bu programlardan yararlanılabilir.  
• Kredilerin nasıl kullanılacağına karbon kredileri satın alındıktan sonra karar verilmesi gerekir. Çevresel performansın doğru bir şekilde değerlendirilebilmesi için kullanılmış olan kredilerin etkilerinin izlenmesi ve bu bilgilerin düzenli olarak rapor hâline getirilmesi gerekir. 

Karbon Kredisi Kimler Tarafından Satın Alınır? 

Karbon kredisi çevresel düzenlemeleri desteklemek, sürdürülebilirliğe yönelik hedeflere ulaşmak ve karbon emisyonlarını dengelemek isteyen kuruluşlar tarafından satın alınabilir. Karbon azaltma projelerine destek veren sivil toplum kuruluşları, çevrenin korunmasına yönelik sorumluluk alan küçük ve orta ölçekli işletmeler ya da karbon emisyonlarını azaltmak isteyen çevre bilincine sahip kişiler karbon kredileri satın alabilir. 

Karbon kredisi satın alan kuruluşlar, hükümetler veya bireyler çevresel sürdürülebilirliği bir rekabet avantajına dönüştürebilir. Çünkü karbon kredileri hem halkla ilişkilerden hem pazarlama avantajlarından yararlanmaya yardımcı olabilir. Aynı zamanda iklim değişikliğiyle birlikte gelen ticari riskleri de azaltabilir. Çevresel sürdürülebilirliğin önemine inanan ve iklim değişikliğine duyarlı bir şekilde hareket etmek için baskı altında bulunan tüm kuruluşlar karbon kredisi almayı tercih edebilir. 

Karbon Kredisinin Projeleri ve Etkileri Nelerdir? 

Karbon kredi alabilmek için dâhil olunan projeler ve bu projelerin öne çıkan etkileri şöyle sıralanabilir: 

• Yenilenebilir Enerji Projeleri: Rüzgâr enerjisi, güneş enerjisi, hidro enerji veya jeotermal güç kaynakları gibi yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimini içeren projelerdir. Yenilenebilir enerji projeleri, fosil yakıtların kullanımını azaltarak sera gazı emisyonlarının azalmasına destek olur.  
• Enerji Verimliliği Projeleri: Ulaşımda, binalarda ve endüstrilerde enerji üretimini azaltarak enerji verimliliğini daha iyi bir seviyeye getirmeyi hedefleyen projelerdir. Bunun yanı sıra enerji verimliliği projeleri yeşil iş fırsatlarını destekleyen, işletme maliyetlerinin düşmesini sağlayan ve enerji güvenliğini artıran projelerdir.  
• Ormancılık ve Orman Koruma Projeleri: Ağaçlandırma ve orman alanlarını genişletme projeleri sayesinde sera gazı emisyonlarının azaltılması ve dengelenmesi hedeflenir. Bu projeler aynı zamanda iklim değişikliğinin azaltılmasını da destekler.  
• Biyoçeşitlilik ve Sürdürülebilir Kalkınma Projeleri: Biyoçeşitliliği koruma hedefi bulunan, sürdürülebilir kalkınmayı teşvik eden ve ekosistemi onaran bu projeler, ekosisteme dayalı ve yerel topluluklara yönelik uzun süreli çözümler sağlayabilir. 

Kurumsal Karbon Ayak İzinizi QuickCarbon ile Hesaplayın! 

QuickCarbon, şirketlerin kurumsal karbon ayak izlerini ISO 14064-1:2018 Standardı ve GHG Protokolü kapsamında hesaplamalarını ve raporlamalarını sağlar. Kuruluşların emisyon azaltma stratejileri hakkında bilgi sahibi olmasına yardımcı olan kullanıcı dostu QuickCarbon yazılımımız, farklı beklentilere karşılık veren çeşitli yazılım paketlerine sahiptir.  

Anında raporlama imkânı tanıyan QuickCarbon yazılımımız; güvenli veri depolama, web tabanlı erişim ve veri girişi kolaylığı gibi özelliklerle birlikte gelir. Siz de karbon ayak izinizi hesaplayarak olumsuz çevresel etkileri minimize etmek, hakkımızda daha fazla bilgi sahibi olmak ve demo talebinde bulunmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.