Sürdürülebilirlik Raporu Nasıl Hazırlanır?
Sürdürülebilirlik, toplumun farklı kesimlerinde ilgiyle takip edilen bir kavramdır. Sürdürülebilirliğin hayata geçirilebilmesi için işletme faaliyetlerinin çevresel ve sosyal etkilerine ilişkin verilerin raporlanması büyük önem taşır. Gelin, işletme faaliyetlerinin sonuçlarına dair önemli bir bilgi kaynağı olan bu raporun nasıl hazırlandığını birlikte keşfedelim.
Sürdürülebilirlik Raporu Nedir?
Sürdürülebilirlik raporu, şirketlerin çeşitli sürdürülebilirlik parametreleri doğrultusunda hedefler belirlemelerini, mevcut veya olası risk ve etkileri değerlendirmelerini sağlayan, finansal olmayan bir raporlama biçimidir. Çevresel, sosyal ve yönetişim ölçütlerini içeren bu rapor, çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmayı destekleyen somut eylemleri yönlendirmek için önemli bir araçtır. Ayrıca, sürdürülebilirlik raporu, şirketlerin faaliyetlerinin çevre, toplum ve ekonomi üzerindeki etkilerini değerlendirmelerine ve buna göre öncelikler belirlemelerine yardımcı olur.
Sürdürülebilirlik Raporu Neden Hazırlanır?
İşletmelerin sürdürülebilirlik sorumluluklarını tespit etmeleri ve bu sorumlulukların uzun vadeli kârlılık üzerindeki etkilerini anlayabilmeleri için iş süreçlerinin ve stratejik politikaların raporlanması büyük önem taşır. Sürdürülebilirlik raporu, işletmelerin kurumsal sürdürülebilirlik anlayışını benimseyebilmesi ve etkili bir şekilde yönetebilmesi için gerekli prensiplerin ve stratejilerin oluşturulmasına katkı sağlar. Bu raporlama süreci, işletmelerin çevresel ve sosyal verilerini paylaşmalarını, olumsuz faaliyetlerini belirlemelerini ve çevresel etkileri en aza indirmek için yeni yollar tespit etmelerini mümkün kılar. Ayrıca, en iyi uygulamaların belirlenmesi ve yeni iş fırsatlarının yaratılması, raporlamadan elde edilen verilere ve sonuçlara dayanmaktadır.
Sürdürülebilirlik Raporunun Gereksinimleri Nelerdir?
Sürdürülebilirlik raporu, zorunlu raporlama düzenlemelerine uygun olarak hazırlanmalıdır. Örneğin, Avrupa Birliği belirli büyük şirketlerden çevresel ve sosyal konulardaki bilgileri açıklamalarını isterken, İngiltere şirketlerin yıllık sera gazı emisyonlarını raporlamalarını zorunlu kılmaktadır.
Sürdürülebilirlik raporlarının eksiksiz ve tutarlı veriler sunmasını sağlamak ve yeşil aklama riskini önlemek için GRI (Küresel Raporlama Girişimi) veya SASB (Sürdürülebilirlik Muhasebesi Standartları Kurulu) gibi uluslararası kabul görmüş standartlarla uyumlu olması gerekmektedir.
Sürdürülebilirlik Raporu Nasıl Hazırlanır?
Kapsamlı bir sürdürülebilirlik raporu hazırlamak, dikkatli planlama, veri toplama, paydaş katılımı ve uluslararası kabul görmüş raporlama çerçevelerine uyum gerektiren karmaşık bir süreçtir. Ancak, aşağıdaki adımları izleyerek sorumlu uygulamalara bağlılığınızı etkili bir şekilde ileten, ESG (Çevresel, Sosyal ve Yönetişim) performansınızı ortaya koyan ve değişime ilham veren, ilgi çekici bir sürdürülebilirlik raporu oluşturabilirsiniz.
1. Hedefleri ve Metrikleri Tanımlamak
Sürdürülebilirlik raporuna başlamadan önce amaçları net bir şekilde belirlemek önemlidir. Rapora yön veren bu amaçlar, dâhil edilmesi gereken bilgileri de netleştirir. Açık ve iyi tanımlanmış hedefler belirleyerek raporun hem bilgilendirici hem de değerli olmasını sağlamak mümkündür.
Sürdürülebilirlik hedeflerinin etkili olabilmesi için SMART (Belirli, Ölçülebilir, Ulaşılabilir, İlgili ve Zamanla Sınırlı) kriterlerine uygun şekilde tanımlanması gerekir. SMART sürdürülebilirlik hedefleri belirlerken dikkate alınabilecek bazı ipuçları şunlardır:
- Spesifik Olmak: Belirsizliğe yer bırakmadan, neyin başarılmak istendiğini ve bu hedefe ulaşmak için atılacak adımların nasıl ölçüleceğini net bir şekilde tanımlayın.
- Ölçülebilir Hâle Getirmek: İlerlemeyi takip edebilmek ve yapılan çalışmaların etkisini değerlendirebilmek için ölçülebilir hedefler belirleyin.
- Ulaşılabilir Hâle Getirmek: Hedeflerin hem iddialı hem de kuruluşun mevcut kaynakları ve kısıtlamaları doğrultusunda gerçekçi olmasına özen gösterin.
- İlgili Hâle Getirmek: Hedeflerin kuruluşun misyonu, değerleri ve paydaş beklentileriyle uyumlu olmasını sağlayın. Ayrıca, şirketin genel stratejisi ve vizyonuna katkıda bulunmasına dikkat edin.
- Bir Zaman Çizelgesi Belirlemek: Her hedef için net ve ulaşılabilir bir zaman çizelgesi oluşturun. Böylece sürecin takip edilebilirliği artırılır ve sorumluluklar daha iyi yönetilir.
2. Bir Ekip Kurmak
Sürdürülebilirlik raporunun hazırlanması için farklı uzmanlık alanlarından çalışanları bir araya getiren bir ekip oluşturulması önemlidir. Çevre, insan kaynakları, finans ve iletişim gibi departmanlardan uzmanların katılımıyla oluşturulan bir ekip, raporun doğruluğunu ve kapsamlılığını artırabilir.
Farklı departmanlardan gelen ekip üyeleri, projeye çeşitli bakış açıları ve beceriler kazandırır. Bu çeşitlilik, projenin başarı şansını artırırken, raporun tüm yönlerinin ele alınmasını sağlar. Toplu uzmanlık sayesinde sürdürülebilirlik raporunun daha etkili ve kapsamlı bir şekilde hazırlanması mümkün olur.
3. Paydaşları Raporlama Sürecine Dâhil Etmek
Paydaş katılımı, sürdürülebilirlik raporlamasının başarısı için kritik bir unsurdur. Kilit paydaşlardan geri bildirim ve katkı sağlamak, karar alma süreçlerini iyileştirir ve raporun daha kapsayıcı olmasına yardımcı olur. Özellikle müşteriler, tedarikçiler, STK’lar ve yerel topluluklar gibi dış paydaşlar sürdürülebilirlik hedeflerinin belirlenmesinde kritik rol oynar. Çalışanlar iç paydaş olarak, veri toplama, süreç iyileştirme ve şirket politikalarının uygulanması aşamalarında önemli katkılar sağlayabilir.
Sürecin erken aşamalarında paydaşlarla etkileşim kurmak, onların girdilerinin dikkate alınmasını sağlar ve raporlama sürecine şeffaflık kazandırır. Paydaşları veri toplama ve analiz süreçlerine dahil etmek, aynı zamanda raporun ilerleyişi hakkında düzenli bilgilendirmelerde bulunmak, şirketin sürdürülebilirlik çabalarına yönelik bağlılık duygusunu pekiştirir.
Bu iş birliğine dayalı yaklaşım, yalnızca raporlama sürecini güçlendirmekle kalmaz; aynı zamanda kuruluşların iyileştirilmesi gereken alanları ve gelecekteki değişim fırsatlarını belirlemesine de yardımcı olur.
4. Önem Değerlendirmesi Yapmak
Bir işletmenin sürdürülebilirlik stratejisini oluştururken, hem iç hem de dış paydaşlar için kritik olan çevresel ve sosyal konuları belirlemek önemlidir. Önemlilik değerlendirmesi (materiality assessment) bu süreçte rehberlik eder. Bu analiz, hangi konuların paydaşlar için kritik olduğunu ve bunların işletmenin finansal performansı ile operasyonel hedeflerini nasıl etkileyebileceğini anlamayı sağlar.
Bu sayede yalnızca paydaşların beklentilerini karşılamakla kalınmaz, aynı zamanda işletmenin uzun vadeli performansını destekleyecek ve stratejik hedeflerine uyum sağlayacak öncelikli alanlara odaklanılır. Bu yaklaşım, sürdürülebilirlik girişimlerini işletmenin misyonu ve değerleriyle uyumlu hale getirerek daha etkili sonuçlar elde etmeye yardımcı olur.
Önemlilik değerlendirmesinin temel amacı, hem şirket içinde hem de dış çevrede olumlu etkiler yaratabilecek kritik alanlara öncelik vermektir. Bu, işletmelerin kaynaklarını daha verimli kullanmasını, riskleri azaltmasını ve fırsatları değerlendirmesini sağlar
5. Çerçeve Çizmek
Çerçeve çizme aşaması, raporun kapsamını, hedeflerini, hangi verilerin toplanacağını ve hangi metriklerin kullanılacağını belirlemeyi içerir. Bu aşama, raporun yapısının ve içeriğinin netleştirilmesine yardımcı olur. Veriler toplandıktan sonra ise bu çerçeveye göre içerik oluşturulur ve analizler yapılır. Şirketin hedeflerine ve paydaşların beklentilerine uyan bir raporlama çerçevesi seçmek önemlidir. Bu seçim raporu şekillendirmeye ve küresel ölçütleri karşılamaya yardımcı olur. Sürdürülebilirliği sağlamak için ortaya konan çabalara net bir taslak sunarak dünya çapında tanınmaya ve değer görmeye olanak tanır. Şirketten şirkete değişiklik gösterebilen bu çerçeve doğru seçildiğinde raporu ayrıntılı, güvenilir ve standartlara uygun hâle getirerek etik işletmeye olan bağlılığı da gösterir.
6. Veri Toplamak
Sürdürülebilirlik raporu hazırlarken işe öncelikle veri toplayarak başlanabilir. İlk olarak veri takip listesi oluşturulup şirkette emisyona sebep olan kullanımlar ve varsa prosesler belirlenir. Bu verilere enerji kullanımı ve atık yönetimi de dahil edilir. Üretim varsa üretim süreci değerlendirilir. Çalışanlara çalışma koşulları hakkında sorular sormak da faydalı olabilir. Son olarak faaliyetlerin yerel bölgeye katkıları incelenir. Bu bilgi çevre dostu ve adil olunup olunmadığına dair etkili bir belirleme mekanizmasıdır.
Bilgilerin doğruluğundan ve güvenilirliğinden emin olmak için izleme ve takip sistemleri uygulamak gerekebilir. Örneğin enerji ve su kullanımını izlemek için sensörler kurulabilir ya da atık yönetim sistemleri uygulanabilir. Tedarik zincirinin ve iş operasyonlarının farklı yönleri hakkında veri toplamak veya unsurları analiz etmek için haricî ortaklarla veya danışmanlarla çalışmak gerekebilir. Sürdürülebilirlik performansındaki eğilimleri ve kalıpları belirleyerek başarılı olunan alanları ve iyileştirme yapılması gereken noktaları daha net şekilde görmek mümkündür.
7. Boşlukları Analiz Etmek
Boşlukları analiz etmek mevcut performans ve istenen gelecek durum arasındaki farkı anlamak için önemlidir. Boşlukların nerede olduğunu bilmek iyileştirme için öncelikli alanların belirlemesine de yardımcı olur.
8. Sonuçları Raporlamak ve İletmek
Paydaşlara ilerlemeyi iletmek için sürdürülebilirlik amaçlı gerçekleştirilen eylemlerin sonuçlarını rapor hâline getirmek gerekir. Bu rapor kuruluşun kalıcı değişim yaratma becerisine olan güveni ve inancı oluşturmasına yardımcı olacaktır.
Raporda tutarlı ve ilgi çekici anlatım tarzıyla birlikte çok çeşitli paydaşlar tarafından kolayca anlaşılabilen açık ve öz bir dil kullanmak son derece önemlidir. Kuruluşlar ilgi çekici görseller, vaka çalışmaları ve referanslar ekleyerek okuyuculara ilham veren ve olumlu değişimi teşvik eden etkili bir sürdürülebilirlik raporu oluşturabilir.
9. Sürdürülebilirlik Raporunu Yayımlamak
Son olarak sürdürülebilirlik raporunun; doğruluğunu, eksiksizliğini ve sürdürülebilirlik taahhütleriyle uyumunu doğrulamak için gözden geçirilmesi ve onaylanması gerekir. Bu aşamada kuruluşlar sunulan verilerin doğruluğunu incelemeli, fikirlerin açıkça ifade edildiğinden emin olmalı ve gerekli bilgilerinin tamamının raporun içinde olduğunu teyit etmelidir.
Bu kapsamlı gözden geçirme, nihai raporun kuruluşun sürdürülebilirlik çalışmalarını doğru bir şekilde yansıtmasını sağlar. Aynı zamanda ESG performansının güvenilir ve kapsamlı bir resminin sunulmasına da yardımcı olur. Sürdürülebilirlik raporu tüm bu süreçlerden sonra onaylanır. Paydaşları şirketin ilerleyişi ve başarıları hakkında güncel olarak bilgilendirmek için zamanında yayımlanır ve dağıtılır.
QuickCarbon ile Karbon Ayak İzi Kontrolü Sizde!
Sürdürülebilirlik raporu hazırlamak kimi zaman kafa karıştırıcı veya zorlayıcı olabilir. Bu süreci kolaylaştırmak için QuickCarbon yazılımı her zaman yanınızda. Karbon ayak izinin hesaplanmasını kolaylaştıran bir yazılım olan QuickCarbon, ISO 14064-1:2018 Standardı ve GHG Protokolü gibi uluslararası standartlara uygun rapor çıktısı almanızı sağlar. Firmalar, herhangi bir danışmanlık hizmeti almadan hesaplama ve raporlama imkânı sunan yazılımla bir yıl boyunca hem güncel hem geçmiş yıllara ait verileri elde edebilir.
Emisyon faktörlerine ait standartları ve referanslardaki güncellemeleri de düzenli olarak yazılıma entegre eden QuickCarbon’un çok fonksiyonlu grafikleri sayesinde karbon azaltma stratejileri ve senaryoları oluşturmak da mümkün. Siz de hemen QuickCarbon’da sunduğumuz yazılımı kullanmaya başlayabilir, karbon ayak izini küçültme sürecini etkin şekilde yönetebilirsiniz.